رشته علوم کامپیوتر در کنار جذابیت‌ها و فواید بی‌شمار آن همانند موقعیت‌های شغلی فراوان، برخی مشکلات را نیز به همراه دارد. دانشجویی که قصد تحصیل در این رشته را دارد، باید در کنار فواید آن، مشکلات و معضلات این رشته را نیز در نظر بگیرد. در این مقاله قصد داریم به بررسی برخی مشکلات رشته علوم کامپیوتر و معضلات اخلاقی آن بپردازیم.
مهم‌ترین مشکلات دانشجویان رشته علوم کامپیوتر
مشکلات زیادی روبه‌روی دانشجویان مشغول به تحصیل در رشته علوم کامپیوتر وجود دارد. در ادامه نگاهی به برخی از این مشکلات خواهیم داشت:
۱) فضای رقابتی در پذیرش دانشگاه
باتوجه‌به آینده عالی رشته علوم کامپیوتر، بسیاری از دانشجویان این رشته را برای تحصیل در دانشگاه انتخاب می‌کنند. علاوه‌برآن، برخی از دانشجویان از رشته‌های متخلف حتی رشته‌های غیرمرتبط به رشته علوم کامپیوتر تغییر رشته می‌دهند یا در مقاطع بالاتر تصمیم به شرکت در رشته علوم کامپیوتر می‌گیرند که تعداد بالای متقاضی موجب ایجاد یک فضای رقابتی در پذیرش دانشگاه‌ها می‌شود.
۲) بازار کار این رشته
درحالی‌که طیف وسیع موقعیت‌های شغلی این حوزه باعث جذب بسیاری از دانشجویان شده است، امکان دارد برخی دانشجویان برای پیداکردن موقعیت شغلی مناسب پس از فارغ‌التحصیل شدن دچار مشکل شوند. یکی از بهترین کارها برای یافتن شغل مناسب، کسب سابقه کار در حین تحصیل است. بسیاری از شرکت‌ها به دنبال کارآموز هستند که بهترین راه برای کسب سابقه کار و دریافت حقوق است.
۳) ظهور فناوری‌های جدید
مشکل دیگری که فارغ‌التحصیلان این رشته با آن روبه‌رو هستند، ظهور فناوری‌های جدید است. برای هر فرد به‌روز ماندن در مورد تمامی فناوری‌های جدید دشوار است. در نتیجه، تعداد کمی از مردم از تمامی ابزارهای موجود اطلاع دارند؛ درحالی‌که، شرکت‌ها انتظار دارند که نیروهایشان از تمامی فناوری‌های موجود مطلع باشند و از آن‌ها استفاده کنند. در نتیجه، فارغ‌التحصیلان این رشته باید وقت و هزینه زیادی را صرف یادگیری فناوری‌های جدید کنند.
۴) رقابت سنگین در بازار کار
بسیاری از فارغ‌التحصیلان این رشته به‌خاطر رقابت سنگین در بازار کار رشته کامپیوتر، زمان زیادی را صرف یافتن موقعیت شغلی مناسب می‌کنند. برخی شرکت‌ها نیروهایشان را از سرتاسر دنیا جذب می‌کنند که در بسیاری از مواقع، نیروهای خارجی حاضرند با حقوق کمتری کار کنند. در نتیجه، بسیاری از فارغ‌التحصیلان دوره سنگینی را برای یافتن شغل در این حوزه سپری می‌کنند. این رویکرد، یکی از دلایلی است که دانشجویان مسیر شغلی متفاوتی را انتخاب می‌کنند.
معضلات اخلاقی رشته علوم کامپیوتر
مسائل اخلاقی که متخصصان علوم کامپیوتر با آن مواجه هستند، بسیاری از بسترها را در برمی‌گیرد. اکثر مشکلاتی که آن‌ها در حال حاضر با آن مواجه هستند به حریم شخصی و امنیت داده‌ها مربوط می‌شود. در ادامه، به بررسی پنج مورد از معضلات اخلاقی این حوزه می‌پردازیم:
۱) هک‌کردن
هک به عملی گفته می‌شود که فرد از آسیب‌پذیری‌های سیستم‌های امنیتی دیجیتال به‌منظور دسترسی غیرقانونی به اطلاعات بهره می‌برد. هکرها می‌توانند تهدیدی جدی برای شرکت‌ها، مؤسسات مالی و حتی سازمان‌های دولتی باشند. بااین‌حال، برخی از مردم استدلال می‌کنند که هک غیرقانونی می‌تواند از نظر اخلاقی برای افشای فساد شرکت‌ها یا سازمان‌های دولتی استفاده شود.
۲) مالکیت معنوی
قانون مالکیت معنوی، موضوعات اخلاقی مختلفی را در دنیای دیجیتال در برمی‌گیرد. در عصر اطلاعات، مالکیت معنوی کم‌‌رنگ‌تر شده است. بسیاری از مردم به طور منظم از اینترنت برای اشتراک‌گذاری موسیقی و رسانه استفاده می‌کنند و گاهی اوقات ساخته‌های دیگران را به‌عنوان بخشی از ساخته‌های خود منتشر می‌کنند. این بحث در مورد علوم کامپیوتر نیز صدق می‌کند. کدها و الگوریتم‌ها را می‌توان مالکیت معنوی در نظر گرفت و استفاده از کد یا الگوریتم‌هایی که توسط دیگران بدون ذکر مرجع اصلی ایجاد شده‌اند، غیرقانونی است.
۳) حریم شخصی
مسائل اخلاقی مربوط به حریم شخصی گاهی اوقات در کارهای مرتبط با علوم کامپیوتر ظاهر می‌شود. به‌عنوان‌مثال، متخصصان علوم کامپیوتر می‌توانند به اطلاعات و اسناد شخصی افراد در زمان تعمیر دستگاه‌هایشان دسترسی داشته باشند. گاهی اوقات ممکن است دپارتمان‌های فناوری اطلاعات نیز بر فعالیت اینترنتی کارکنانشان نظارت داشته باشند. در این شرایط، متخصصان علوم کامپیوتر باید از جوانب احتیاط را رعایت کنند و به حقوق دیگران در خصوص حریم خصوصی احترام بگذارند.
۴) جمع‌آوری دادگان
جمع‌آوری دادگان مسائل اخلاقی بیشتری را برای متخصصان علوم کامپیوتر ایجاد کرده است. در بخش پردازش داده و علم داده بسیاری از شرکت‌ها از داده‌های دیجیتال مصرف‌کننده برای کمک به بهبود سیستم استفاده می‌کنند و بسیار مهم است که این داده‌ها به روشی اخلاقی جمع‌آوری شوند. وقتی داده‌ها بدون رضایت جمع‌آوری و استفاده شود، مصرف‌کنندگان نسبت به آن شرکت بی‌اعتماد می‌شوند.
۵) نگاه الگوریتمی
یکی دیگر از مسائل نوظهور در علوم کامپیوتر، سوگیری الگوریتمی (Algorithmic Bias) است. الگوریتم‌ها فقط به‌اندازه داده‌هایی که روی آن‌ها آموزش می‌بینند، هوشمند هستند. اگر یک الگوریتم مبتنی بر مجموعه داده‌ای باشد که با سوگیری نژادی، جنسیتی یا اجتماعی - اقتصادی ایجاد شده است، خروجی آن نیز دارای سوگیری خواهد بود.
جمع‌بندی
آینده شغلی موجود در حوزه علوم کامپیوتر دانشجویان زیادی را مجذوب خودکرده است، ولی باید به چالش‌های این مسیر نیز آگاه بود و سپس مسیر شغلی و آینده خود را تعیین کرد. در این مقاله، برخی از این چالش‌ها بیان شد و چند مورد از معضلات اخلاقی رشته علوم کامپیوتر نیز ذکر شد.
معایب تحصیل در رشته علوم کامپیوتر چیست؟
کار بیش از حد، رقابت سنگین در بازار کار، و نیاز به یادگیری مستمر می‌تواند از معایب رشته علوم کامپیوتر باشد.
مشکلات اخلاقی رشته علوم کامپیوتر چیست؟
این رشته در کنار مسیر شغلی جذاب، دارای برخی مشکلات اخلاقی مانند حریم شخصی، مالکیت معنوی و هک‌کردن نیز است.
آیا بازار کار رشته علوم کامپیوتر رقابتی است؟
باتوجه‌به رشد روزافزون تکنولوژی و حضور در عصر ارتباطات، افراد بسیاری مشغول به تحصیل در این رشته شده‌اند. در نتیجه، رقابت سنگینی برای موقعیت‌های شغلی وجود دارد که متقاضی می‌تواند با افزایش سابقه کار، مزیت رقابتی خود را بهبود ببخشد.
