تاریخچه کامپیوتر – تاریخچه کامپیوتر از ابتدا تا کنون

در دنیای امروز کمتر کسی هست که نداند کامپیوتر چیست، کامپیوتر (Computer) یا رایانه ها وسیله‌ای الکترونیکی و قابل برنامه‌ریزی هستند که داده ها (Data) و اطلاعات (Information) را می‌پذیرند، پردازش را انجام می‌دهند، و نتایج حاصل شده را به عنوان خروجی تولید می‌کنند.

اصطلاح "کامپیوتر" در ابتدا به‌عنوان فردی محاسبه‌گر (رایانه‌های انسانی) بیان شده بود که محاسبات عددی را با استفاده از ماشین حساب‌های مکانیکی مانند قانون چرتکه و اسلاید انجام می‌داد، که در قرن نوزدهم با پیدایش ماشین‌ها این اصطلاح به دستگاه‌های مکانیکی گفته شد که جایگزینی برای رایانه‌های انسانی بودند.

شناخت این ماشین‌ها، نیازمند بررسی سیر تکامل نسل‌ های کامپیوتر می‌باشد. در آن زمان اصطلاح نسل فقط برای تمایز بین فناوری‌‌های سخت‌ افزاری مختلف، استفاده می‌شد، اما امروزه اشاره به هر دو فناوری سخت افزارسخت افزار چیست - بررسی اجزای اصلی سخت افزار کامپیوتردر این صفحه بررسی شده که سخت افزار چیست و سخت افزار کامپیوتر به زبان ساده معرفی شده است، همچنین به بررسی اجزای اصلی سخت افزار کامپیوتر پرداخته شده است و نرم‌افزار را دارد که یک سیستم کامپیوتری کامل را تشکیل می‌دهند.

وقتی بیشتر مردم کلمه کامپیوتر را می‌شنوند، به فکر یک کامپیوتر شخصی مانند دسکتاپ یا لپ تاپ می‌افتند. با این حال، انواع کامپیوترها در اشکال و اندازه های مختلفی وجود دارند که عملکردهای مختلفی را در زندگی روزمره ما انجام می‌دهند.

دستگاه ها‌ی محاسباتی اولیه

مردم قبل از اختراع کامپیوترها از چوب، سنگ و استخوان به عنوان ابزار شمارش استفاده می‌کردند که با پیشرفت تکنولوژِی و عقل انسان، دستگاه‌های محاسباتی بیشتری توسعه یافتند. در اینجا قصد داریم به تعدادی از دستگاه‌ های محاسباتی اولیه که توسط بشر استفاده شده است نگاهی بیندازیم.

چرتکه (Abacus)

چرتکه در حدود 4000 سال پیش توسط چینی‌ها اختراع شد. این وسیله دارای یک قفسه چوبی با میله‌های فلزی است که مهره‌هایی به آن‌ها وصل شده است. اپراتور چرتکه مهره‌ها را طبق دستورالعمل‌های خاصی حرکت می‌دهد تا محاسبات حسابی کامل شود. چرتکه هنوز در برخی از کشورها مانند چین، روسیه و ژاپن استفاده می‌شود.

استخوان ناپیر (Napier’s Bone)

یک دستگاه محاسباتی دستی که توسط جان ناپیر یا جان نپر (John Napier) از مرچیستون اختراع شد. او در این ابزار محاسبه از 10 نوار یا استخوان عاج مختلف که با اعداد مشخص شده بودند برای ضرب و تقسیم استفاده کرد. این ابزار به نام "استخوان های ناپیر" شناخته شد و اولین ماشینی بود که از نقطه اعشار استفاده کرد.

پاسکالین (Pascaline)

پاسکالین به عنوان ماشین حساب (Calculating Machine) یا ماشین اضافه (Adding Machine) نیز شناخته می شود که در سال 1642، توسط یک ریاضیدان و فیلسوف فرانسوی به نام بلیز پاسکال (Blaise Pascal) اختراع شد. اعتقاد بر این است که این اولین ماشین حساب مکانیکی و اتوماتیک بوده است. دستگاه پاسکالین یک جعبه چوبی با یک سری چرخ دنده و چرخ بوده که فقط می‌توانست جمع و تفریق را انجام دهد. این ماشین حساب در سال 1645 به طور عمومی ارائه شد. بلیز پاسکال این ماشین را اختراع کرد تا به پدرش کمک کند محاسبات مالیاتی را به نحو احسن انجام دهد. پاسکال تنها 18 سال داشت که ماشین حساب را اختراع کرد.

رکونر پلکانی یا چرخ لایبنیتس (Stepped Reckoner or Leibnitz Wheel)

در سال 1673، یک ریاضیدان و فیلسوف آلمانی به نام گوتفرید ویلهلم لایبنیتس (Gottfried Wilhelm Leibniz) اختراع پاسکال را برای ایجاد این دستگاه بهبود بخشید. او یک ماشین حساب مکانیکی دیجیتال ساخت که به آن حسابگر پله‌ای هم می‌گفتند زیرا به جای چرخ دنده از درام‌های فلوت دار استفاده می‌کرد.

موتور تفاوت (Difference Engine)

در اوایل دهه 1820، چارلز بابیج (Charles Babbage) موتور تفاوت را ایجاد کرد. این یک کامپیوتر مکانیکی بود که می‌توانست محاسبات اولیه و ساده را با موقعیت چرخ‌های دندانه‌دار که با اعداد اعشاری مشخص شده بودند را انجام دهد. این ماشین محاسباتی که با نیروی بخار بود برای حل جداول عددی مانند جداول لگاریتمی استفاده می‌شد.

ماشین تحلیلی (Analytical Engine)

چارلز بابیج (Charles Babbage) ماشین محاسبه دیگری به نام موتور تحلیلی را در سال 1830 ایجاد کرد. این دستگاه یک کامپیوتر مکانیکی بود که از کارت‌های پانچ به عنوان ورودی استفاده می‌کرد که قادر به حل هر مشکل ریاضی بود که داده‌ها و اطلاعات را به عنوان یک حافظه دائمی ذخیره می‌کرد.

دستگاه جدول بندی (Tabulating Machine)

آماردان آمریکایی به نام هرمان هولریث (Herman Hollerith) دستگاه جدول بندی را در سال 1890 اختراع کرد. این دستگاه یک جدول‌ساز مکانیکی بر‌اساس کارت‌های پانچ بود که می‌توانست آمارها را جدول بندی کند و داده‌ها یا اطلاعات را ثبت یا مرتب کند. دستگاه هولوریث در سرشماری سال 1890، ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفت. او همچنین شرکت ماشین‌های جدول‌بندی (Hollerith) را راه‌اندازی کرد که بعداً در سال 1924، به ماشین تجاری بین‌المللی (IBM) تبدیل شد.

آنالایزر دیفرانسیل (Differential Analyzer)

ونیوار بوش (Vannevar Bush) اولین کامپیوتر الکتریکی را به نام آنالایزر دیفرانسیل در سال 1930، معرفی کرد. این دستگاه دارای لوله‌های خلاء (Vacuum Tubes) جهت تعویض سیگنال‌های الکتریکی برای انجام محاسبات بود که قادر به انجام 25 محاسبه در عرض چند دقیقه بود.

مارک (Mark I)

تغییرات عمده بعدی در تاریخ کامپیوتر در سال (1937)، آغاز شد، زمانی که هاوارد آیکن (Howard Hathaway Aiken) قصد داشت ماشینی بسازد که بتواند محاسبات مربوط به اعداد بزرگ را انجام دهد. در سال 1944، کامپیوتر Mark I به عنوان مشارکت بین IBM و هاروارد ساخته شد. کامپیوتر ASCC یا Harvard Mark I اولین کامپیوتر الکترومکانیکی از قطعات مختلفی مانند کلیدها، رله‌ها، شفت‌ها و کلاچ‌ها ساخته شده بود. در این کامپیوتر بیش از 765000 قطعه الکترومکانیکی و صدها کیلومتر سیم استفاده شده که بیش از 50 فوت (15 متر) طول داشت. Harvard Mark I حجمی بیش از 23 متر مکعب و وزنی معادل 4.3 تن داشت.

سیر تکامل نسل‌های کامپیوتر

همانطور که گفته شد اولین کامپیوترها همان ماشین حساب‌ها بودند که کم کم با تکامل نسل ها‌ی کامپیوتر در دهه 1940، باعث ایجاد مدارهای کوچکتر و پیشرفته‌تر از مدارهای نسل قبل شدند که این کوچک‌سازی به افزایش سرعت، حافظه و قدرت کامپیوترها کمک کرده است. نسل‌ های کامپیوتر بر‌اساس تغییرات تکنولوژیکی عمده در کامپیوترها رخ داده است، که این تغییرات با مدارها‌ی لوله خلاء (Vacuum Tubes) آغاز و با سیستم‌ها و هوش مصنوعیهوش مصنوعی (AI) چیست؟ انواع، کاربردها، مزایا و معایبهوش مصنوعی یا Artificial Intelligence یا به اختصار AI، امروزه کاربردهای بسیاری پیدا کرده و به یکی از داغ‌ترین حوزه‌های بشر تبدیل شده است، اما با این وجود بسیاری از افراد با کاربردهای آن آشنایی کامل ندارند، به همین علت در این صفحه کاربردها، مزایا و معایب AI بطور کامل بررسی شده است به اختصار AI، به امروز و فراتر از آن می‌رود.

ویژگی های اصلی کامپیوترهای نسل اول

در کامپیوترها‌ی نسل اول (1950-1940)، از لوله های خلاء (Vacuum Tubes) به عنوان اجزای اصلی و برای حافظه، از درام‌های مغناطیسی و نوارهای مغناطیسی استفاده می‌کردند. در این دهه زبان ماشین برای استفاده از رایانه توسعه یافت. این کامپیوترها برق زیادی مصرف می‌کردند و در عوض گرمای زیادی تولید می‌کردند. سرعت این ماشین‌ها بسیار آهسته و اندازه آن‌ها بسیار بزرگ بود (اغلب کل اتاق را اشغال می‌کردند). آنها بیشتر به سیستم‌عامل‌های دسته‌ای و کارت‌های پانچ متکی بودند و ورودی و خروجی کامپیوتربررسی و آموزش ورودی و خروجی های کامپیوتردر این صفحه به معرفی ورودی و خروجی کامپیوتر و بررسی انواع دستگاه های ورودی و خروجی کامپیوتر نظیر کارت گرافیک، اسکنر و ... پرداخته شده است آنها، کارت‌های پانچ شده و نوار کاغذی بود. کامپیوترها‌ی ENIAC، UNIVAC1، IBM 650، IBM 701 و غیره نمونه‌ها‌یی از این دهه هستند.

لامپ خلاء یک دستگاه الکترونیکی است که جریان الکترون‌ها را در خلاء کنترل می‌کند. به عنوان سوئیچ، تقویت کننده یا صفحه نمایش در بسیاری از رادیوها، تلویزیون‌ها، رایانه‌ها و غیره مدل های قدیمی‌تر استفاده می‌شود.

ویژگی های اصلی کامپیوترهای نسل دوم

کامپیوترهای نسل دوم (1960-1950)، به عنوان عصر کامپیوترهای ترانزیستور (Transistors) معرفی شده بودند. ترانزیستورها‌ی ارزان، فشرده با مصرف انرژی کمتر جایگزین لوله‌های خلاء شدند. در این نسل از هسته‌های مغناطیسی به عنوان حافظه اولیه و دیسک مغناطیسی و نوارها به عنوان ذخیره ثانویه استفاده می‌شد. در رایانه ها‌ی نسل دوم از زبان اسمبلی و زبان‌های برنامه نویسیبرنامه نویسی کامپیوتر چیست و چطور می توانید یک برنامه نویس موفق شوید؟در عصر فعلی برنامه‌نویسی یکی از پرطرفدارترین شغل‌های دنیاست، دغدغه‌‌ای افرادی که می‌خواهند در مسیر برنامه‌نویس شدن قدم بردارند این است که نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند، در این صفحه هر آن چه برای تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفه ای نیاز دارید در اختیارتان قرار گرفته است مانند COBOL و FORTRAN و سیستم‌عامل‌های پردازش دسته‌ای و چند برنامه‌نویسی استفاده می‌شده است. بهبود قدرت و سرعت و قابلیت اطمینان بیشتر وهمچنین تولید گرمای کمتر و اندازه کوچکتر از ویژگی‌های این دهه است. اما کامپیوتر نسل دوم، هنوز برای ورودی و خروجی خود به کارت‌های پانچ و نوار مغناطیسی متکی بودند.

ترانزیستور یک قطعه الکترونیکی است که می‌تواند به عنوان تقویت کننده یا سوئیچ استفاده شود. برای کنترل جریان برق در رادیو، تلویزیون، کامپیوتر و غیره استفاده می‌شود.

کامپیوترها‌ی IBM 1401، IBM 7090 and 7094، UNIVAC 1107 و غیره نمونه ها‌یی از این دهه هستند.

ویژگی های اصلی کامپیوترهای نسل سوم

در کامپیوترهای نسل سوم (1970-1960)، به جای ترانزیستور از آی سیآی سی (IC) چیست؟ بررسی وظایف و اهمیت چیپ ها در کامپیوترآی‌سی‌ها نقش پررنگی در زندگی امروز بشر ایفا می‌کنند، آن‌ها در وسایلی همچون موبایل، کامپیوتر، یخچال، ماشین‌ها، هواپیما و ... حضور دارند، بنابراین آشنایی با آی‌سی برای علاقه‌مندان به رشته کامپیوتر از اهمیت بالایی برخوردار است، به همین علت در این مقاله به معرفی و بررسی IC پرداخته‌ شده است. (Integrated Circuits) یا به اختصار IC استفاده می‌کردند. آی سی واحد، از تعداد زیادی ترانزیستور تشکیل شده است که باعث افزایش قدرت کامپیوتر و کاهش هزینه‌ها می‌شود.

در این نسل کامپیوترها قابل اعتمادتر، کارآمدتر و از نظر اندازه کوچکتر شدند (آنها را مینی رایانه‌ها می‌نامیدند) همچنین به‌جای کارت‌های پانچ شده و پرینت‌های چاپی، کاربران از طریق صفحه کلید، مانیتور و رابط‌های یک سیستم‌عامل با رایانه‌های نسل سوم ارتباط برقرار می‌کردند. زبان های برنامه نویسی این نسل FORTRAN، BASIC، Pascal، COBOL و C بودند. کامپیوترها‌ی IBM 360، IBM 370، PDP(Personal Data Processor)، UNIVAC 1108 و غیره نمونه هایی از این دهه هستند.

مدار مجتمع (IC) یک مدار الکترونیکی کوچک است که روی یک تراشه که معمولاً از جنس سیلیکون است چاپ می‌شود که شامل تمام عناصر مدار خود ترانزیستورها، دیودها، مقاومت‌ها و غیره می باشد.

ویژگی های اصلی کامپیوترهای نسل چهارم

اختراع ریزپردازنده ها (Microprocessor) نسل چهارم رایانه ها را در سال (1970)، به همراه آورد. این نسل از فناوری VLSI و ریزپردازنده، استفاده می‌کردند. این تراشه‌ها رایانه‌های این نسل را فشرده‌تر، قدرتمندتر، سریع‌تر و مقرون به صرفه‌تر کردند. همچنین باعث ارتقاء دستگاه‌های ورودی و خروجی، صفحه کلید، دستگاه‌های اشاره گر، اسکن نوری، مانیتور و چاپگر شدند. PYTON، #C ، JAVA، JAVA SCRIPT، Rust، KOTLIN نمونه ای از زبان های برنامه نویسی این نسل هستند.

کم کم ریزپردازنده‌ها از قلمرو رایانه‌های رومیزی خارج شدند، چه بسا محصولات روزمره، روز به روز شروع به استفاده از تراشه‌های ریزپردازنده کردند که این قدرتمندتر شدن رایانه‌های کوچک، مزیتی شد برای متصل کردن آن‌ها به یکدیگر و ایجاد شبکه های کامپیوتریجامع‌ترین آموزش درس شبکه های کامپیوتریدرس شبکه‌ های کامپیوتری یکی از مهم‌ترین و بنیادیترین دروس‌ رشته کامپیوتر است، با توجه به اینکه اینترنت امروزی بزرگترین سیستم مهندسی ساخت دست بشر در تمام طول تاریخ است، آشنایی با شبکه‌های کامپیوتری برای تمامی علاقه‌مندان و دانشجویان رشته کامپیوتر الزامی است، در این راستا در این صفحه به معرفی شبکه‌های کامپیوتری پرداخته‌ شده است (Computer Networks) که در نهایت این سیر تکامل منجر به توسعه اینترنت شد. کامپیوترهای IBM PC، STAR 1000، APPLE II، Apple Macintosh و غیره نمونه‌هایی از این دهه هستند.

فناوری یکپارچه‌سازی در مقیاس کلان (Very-Large-Scale Integration) یا به اختصار VLS، شاخه‌ای از مهندسی الکترونیک است که به بررسی یکپارچه‌سازی (مجتمع‌سازی) مدارهای خیلی پیچیده در یک مجموعه تراشه می‌پردازد.
VLSI فرآیند ایجاد یک مدار مجتمع (IC) با ترکیب هزاران ترانزیستور بر روی یک تراشه است.

ریزپردازنده یک قطعه الکترونیکی است که روی یک مدار مجتمع نگهداری می شود که شامل واحد پردازش مرکزی کامپیوتر (CPU) و سایر مدارهای مرتبط است.

 در سال (1981)، IBM اولین کامپیوتر شخصی خود را برای کاربران خانگی معرفی کرد و در سال (1984)، اپل مکینتاش را معرفی کرد.

ویژگی های اصلی کامپیوترهای نسل پنجم

فناوری کامپیوتری نسل پنجم (حال و آینده)، مبتنی بر هوش مصنوعی هنوز در حال توسعه است. کامپیوترهای نسل پنجم از فناوری ULSI و روش پردازش موازی استفاده می‌کنند. این کامپیوترها قابل حمل در اندازه‌ها‌ی کوچک هستند و ظرفیت ذخیره‌سازی زیادی دارند و شامل دستگاه‌های ورودی و خروجی مانند صفحه کلید، مانیتور، ماوس، پد لمسی، صفحه لمسی، قلم نوری، ورودی گفتار (تشخیص صدا و گفتار)، اسکنر و چاپگر می‌باشند. کامپیوترهای Desktops، Laptops، Tablets، Ultra Book، Smartphones، Chrome Book و غیره از این دهه هستند.

فناوری ادغام در مقیاس فوق العاده بزرگ (Ultra Large Scale Integration) یا به اختصار ULSI، و توسعه پردازش موازی (Parallel Processing Method)، هوش  مصنوعی واقعی را در کامپیوترها امکان پذیر کرد و جایگزین فناوری (VLSI) شد. ULSI فرآیند ایجاد یک مدار مجتمع (IC) با ترکیب میلیون ها ترانزیستور بر روی یک تراشه است.

تاریخچه کامپیوتر بر اساس جدول زمانی

تاریخچه پیدایش کامپیوترها به شکل یک جدول زمانی است، که چگونگی توسعه کامپیوترها از ابتدای خود تا به امروز را نشان می‌دهد. مخترعانی که خستگی ناپذیر برای آوردن رایانه به جهان کار کردند، باید متوجه می‌شدند که آنچه آنها خلق می‌کنند چیزی بیش از یک خردکن اعداد یا یک ماشین حساب است.

آنها باید تمام مشکلات مربوط به اجرای طرح، و در واقع ساختن این ماشین را برطرف می‌کردند چه بسا در راه ساخت این وسیله تلاش‌های بسیاری انجام شد که بیشتر آن‌ها با شکست مواجه شده‌اند. در اصل تاریخچه کامپیوتر، تاریخچه حل شدن این مشکلات است. در این بخش بررسی خواهیم کرد که طی بازه‌های زمانی مختلف چه اتفاقاتی در مسیر اختراع کامپیوتر افتاده است، که به روند تولید این دستگاه کاربردی کمک کرده است.

• قرن 19 ام
• اوایل قرن 20 ام
• اواخر قرن 20 ام
• قرن 21 ام

قرن 19 ام

• 1801 - ژوزف ماری ژاکارد (Joseph Marie Jacquard)، بافنده و تاجر فرانسوی، ماشین بافندگی را اختراع کرد که از کارت‌های چوبی پانچ شده برای بافت خودکار طرح‌های پارچه استفاده می‌کرد. رایانه‌های اولیه از کارت‌های پانچ مشابه استفاده می‌کردند.
   

   
• 1822 - چارلز بابیج (Charles Babbage)، ریاضیدان، ماشین محاسباتی با نیروی بخار را اختراع کرد که قادر به محاسبه جداول اعداد بود. ایده «موتور تفاوت Difference Engine» به دلیل کمبود فناوری در آن زمان شکست خورد.
• 1844 - اولین برنامه کامپیوتری جهان توسط آدا لاولیس (Ada Lovelace)، ریاضیدان انگلیسی نوشته شد. آدا اولین برنامه‌نویسی خود را در حین ترجمه مقاله‌ای در مورد موتور تحلیلی (Analytical Engine) بابیج از فرانسوی به انگلیسی می‌نویسد که شامل یک آموزش گام به گام در مورد نحوه محاسبه اعداد برنولی با استفاده از ماشین Babbage است.
• 1890 - هرمان هولریث (Herman Hollerith) مخترع، روش کارت پانچ را ایجاد کرد که برای محاسبه سرشماری سال 1880، ایالات متحده استفاده شد. او شرکتی را راه اندازی کرد که تبدیل به IBM شد.
  

  
• 1930 - دیفرانسیل آنالایزر (Differential Analyzer) اولین کامپیوتر آنالوگ مکانیکی همه منظوره خودکار، در مقیاس بزرگ بود که توسط (Vannevar Bush) اختراع و ساخته شد.
  

  
• 1936 - آلن تورینگ (Alan Turing) ایده‌ای برای ماشین جهانی داشت که آن را ماشین تورینگ (Turing Machine) نامید که می‌توانست هر چیزی را که قابل محاسبه باشد محاسبه کند.
• 1939 - دیوید پاکار (Packard David) و بیل هیولت (William (Bill) Redington Hewlett) شرکت هیولت پاکار (Hewlett Packard Company) یا به‌ اختصار اِیچ‌پی (HP) را در پالو آلتو، کالیفرنیا تأسیس کردند. اولین دفتر مرکزی شرکت هیولت پاکارد در گاراژ پاکارد بود.
  

  

  
• 1941 - کنراد زوز (Konrad Zuse)، مخترع و مهندس آلمانی، دستگاه Z3 خود را که اولین کامپیوتر دیجیتالی جهان بود، تکمیل کرد. با این حال، این دستگاه در جریان بمباران جنگ جهانی دوم در برلین نابود شد.
  

  
• 1941 - آتاناسوف (John Vincent Atanasoff) و دانشجوی فارغ التحصیلش، کلیفورد بری (Clifford Berry)، اولین کامپیوتر الکترونیکی دیجیتال را در ایالات متحده به نام کامپیوتر آتاناسوف بری (Atanasoff-Berry Computer (ABC)) طراحی کردند. اولین باری است که یک کامپیوتر می‌تواند اطلاعات را در حافظه اصلی خود ذخیره کند و می‌تواند هر 15 ثانیه یک عملیات را انجام دهد.
  

  

  
• 1945 - دو استاد دانشگاه پنسیلوانیا (University of Pennsylvania)، جان ویلیام ماچلی (John William Mauchly) و جان آدام پرسپر اِکِرت جی (John Adam Presper Eckert J) انتگرالگر و ماشین حساب عددی الکترونیک (ENIAC) را طراحی و ساختند. این ماشین اولین "کامپیوتر اتوماتیک، همه منظوره، الکترونیکی، اعشاری، دیجیتالی" است که عنوان "پدربزرگ کامپیوترها" را برای آن به ارمغان آورد. این کامپیوتر اولین کامپیوتر قابل برنامه ریزی و الکترونیکی بود.
• 1946 - کامپیوتر اتوماتیک جهانی UNIVAC (Universal Automatic Compute) اولین کامپیوتر دیجیتال الکترونیکی همه منظوره بود که اساساً توسط J. Presper Eckert و John Mauchly، مخترعان ENIAC طراحی شده است. کار طراحی توسط شرکت آنها، Eckert-Mauchly Computer Corporation (EMCC) آغاز شد. اولین UNIVAC توسط اداره سرشماری ایالات متحده در 31 مارس 1951 پذیرفته شد.
• 1949 - در این سال ماشین حساب خودکار ذخیره‌سازی تاخیر الکترونیکی بریتانیایی EDSAC (Electronic Delay Storage Automatic Calculator) با الهام از اولین پیش‌نویس گزارش اولیه جان فون نویمان (John von Neumann's) در مورد EDVAC، توسط موریس ویلکس (Maurice Wilkes) و تیمش در آزمایشگاه ریاضی دانشگاه کمبریج در انگلستان ساخته شد. که بعنوان " دومین کامپیوتر کاربردی ذخیره شده با برنامه " معرفی شد.
  

  

  

اواخر قرن 20 ام

• 1953 - گریس هاپر (Grace Hopper)، دانشمند کامپیوتر، اولین زبان کامپیوتری را توسعه داد که این زبان به COBOL (زبان متداول و تجاری‌گرا Common Business-Oriented Language) معروف شد.
• 1954 - جان بکوس (John Backus) و تیمی از برنامه نویسان IBM زبان برنامه نویسی (FORTRAN) را ایجاد کردند که مخفف (Formula Translation) است.
• 1958 - جک کیبلی (Jack Kirby) و رابرت نویس (Robert Noyce) از مدارمجتمع IC (Integrated Circuit) معروف به تراشه کامپیوتری رونمایی کردند.
• 1961 - نخستین سیستم رایانه ترکیبی یا هیبریدی توسط شرکت پکارد بل (Packard Bell) ارائه شد و HYCOMP 250 نام داشت.

  کامپیوتر Hycomp250 یک رایانه رومیزی هیبریدی کم هزینه و پرسرعت است که از ترکیب رایانه دیجیتال PB250 و رایانه آنالوگ T-50 تشکیل شده است.

• 1962 - کامپیوتر اطلس (Atlas Computer) یکی از اولین ابررایانه های جهان بود که توسط دانشگاه منچستر (Manchester University) ایجاد شد. در آن زمان سریعترین کامپیوتر جهان بود و پیشگام مفهوم "حافظه مجازی Virtual Memory" بود.
• 1964 - داگلاس انگلبارت (Douglas Engelbart) یک نمونه اولیه کامپیوتر مدرن را پیشنهاد کرد که ترکیبی از ماوس و رابط کاربری گرافیکی (GUI) است.
  

  

  
• 1969 - کن تامپسون (Ken Thompson)، و دنیس ریچی (Dennis Ritchie) و گروهی از توسعه دهندگان دیگر در آزمایشگاه بل (Bell Labs)، سیستم عامل یونیکس UNIX را تولید کردند. یک سیستم‌عاملی توسعه یافته در زبان برنامه‌نویسی C، که باعث ایجاد شبکه‌سازی در مقیاس بزرگ و توسعه اینترنت شد.
• 1970 - شرکت اینتل تازه تاسیس، اولین تراشه حافظه دسترسی پویا DRAM1101 (Dynamic Access Memory) رونمایی کرد.
• 1971 - تیمی از مهندسان IBM به رهبری آلن شوگار (Alan Shugart) "فلاپی دیسک Floppy Disk" را اختراع کردند که امکان به اشتراک‌گذاری داده‌ها را بین رایانه‌های مختلف فراهم می کرد. در همان سال، زیراکس (Xerox) اولین چاپگر لیزری را توسعه داد که نه تنها میلیاردها دلار تولید کرد، بلکه آغاز عصر جدیدی در چاپ کامپیوتری بود.
• 1973 - رابرت متکالف (Robert Metcalfe)، یکی از اعضای بخش تحقیقات زیراکس، اترنت (Ethernet) را ایجاد کرد که برای اتصال بسیاری از رایانه‌ها و تجهیزات دیگر استفاده می‌شود.
• 1974 - در سال 1974 تا 1977 یک سری کامپیوترهای شخصی PC (Personal Computers) به بازار معرفی شدند که اولین آنها Altair Scelbi& Mark-8، IBM 5100 و Radio Shack's TRS-80 بودند.
  

  

  
• 1975 - مجله Popular Electronics در ژانویه، Altair 8800 را به عنوان اولین کیت مینی کامپیوتر جهان برای رقابت با مدل‌های تجاری معرفی کرد. پل آلن (Paul Allen) و بیل گیتس (Bill Gates)، پیشنهاد نوشتن نرم افزار برای Altair با استفاده از زبان جدید بیسیک (BASIC Language) را دادند و در 4 آوریل، پس از موفقیت در اولین تلاش، این دو دوست دوران کودکی شرکت نرم‌افزاری خود، یعنی مایکروسافت Microsoft را تشکیل دادند.
  

  

  
• 1976 - استیو جابز (Steve Jobs) و استیو وزنیاک (Steve Wozniak) در روز اول آوریل کامپیوتر اپل را تأسیس کردند. آنها از Apple I، اولین رایانه با برد تک مدار و ROM (حافظه فقط خواندنی) رونمایی کردند.
  

  

  
• 1977 - در اولین نمایشگاه کامپیوتر ساحل غربی که در سانفرانسیسکو برگزار شد جابز و وزنیاک ساخت کامپیوتر Apple II را که دارای گرافیک رنگی و درایو کاست برای ذخیره موسیقی بود، اعلام کردند.
• 1978 - دراین سال اولین برنامه صفحه گسترده کامپیوتری VisiCalc معرفی شد. دان بریکلین (Dan Bricklin) و باب فرانکستون (Bob Frankston)، اولین برنامه صفحه گسترده، را برای Apple II به‌نام VisiCalcOffsite Link را نوشتند. فرانکستون همچنین یکی از بنیانگذاران نرم افزار Arts است.
  

  

  
• 1979 - شرکت نرم‌افزاری آمریکایی MicroPro International، که توسط مهندس نرم‌افزار سیمور روبنشتاین (Seymour Rubenstein) تأسیس شده بود، WordStar، را به عنوان اولین پردازشگر کلمه در جهان را منتشر کرد. که بیشتر به عنوان ناشر WordStar شناخته می‌شوند.
• 1981 - شرکت IBM از Acron، اولین کامپیوتر شخصی خود که دارای cpuپردازنده (CPU) چیست؟ بررسی انواع، وظایف و کاربردهاسی پی یو قلب کامپیوتر و کامپیوتر قلب دنیای کنونی است، بنابراین در این صفحه به معرفی و بررسی سی‌پی‌یو یا همان پردازنده مرکزی (CPU) پرداخته‌ شده، و بطور کامل توضیح داده‌ایم که CPU از چه بخش هایی تشکیل شده و هر بخش چه وظایف و مشخصاتی دارد. اینتل، دو فلاپی درایو و نمایشگر رنگی و چاپگر است، رونمایی کرد. Acorn از سیستم عامل MS-DOS ویندوز استفاده می‌کند.
• 1983 - ورود CD-ROM ها که قابلیت حمل 550 مگابایت داده از پیش ضبط شده را داشتند. همچنین عرضه Gavilan SC اولین کامپیوتر قابل حمل با طراحی تاشو و اولین کامپیوتری که به عنوان "لپ تاپ" ارائه شد.
  

  
• 1984 - معرفی اپل مکینتاش (Macintosh) که قیمت آن 2500 دلار بود. اولین کامپیوتر شخصی موفق تجاری بود که برای برقراری ارتباط با کاربران به جای متن از گرافیک استفاده می‌کرد.
  

  
• 1985 - مایکروسافت ویندوز را معرفی کرد که چندوظیفگی را از طریق رابط کاربری گرافیکی امکان پذیر می‌کند. علاوه بر این، زبان برنامه نویسی ++C را نیز معرفی کرد.
• 1990 - تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee)، برنامه‌نویس و دانشمند انگلیسی، زبان نشانه‌گذاری HyperText را ایجاد کرد که به طور گسترده به عنوان HTML شناخته می‌شود. او همچنین اصطلاح World Wide Web یا شبکه جهانی وب را ابداع کرد که شامل اولین مرورگر، یک سرور، HTML و URL ها است.
• 1993 - ارتقاء CPU Pentium باعث استفاده از گرافیک و موسیقی در رایانه‌های شخصی شد.
• 1995 - سیستم عامل ویندوز 95 مایکروسافت منتشر شد. همچنین شرکت Sun Microsystems، زبان برنامه نویسی جاوا و به دنبال آن شرکت Netscape Communications، جاوا‌اسکریپت را معرفی می‌کند.
• 1996 - در دانشگاه استنفورد (Stanford University)، سرگی برین (Sergey Brin) و لری پیج (Larry Page) موتور جستجوی گوگل را ایجاد کردند.
  

  
• 1998 - در این سال اپل کامپیوتر رومیزی مکینتاش همه کاره به نام آی مک (iMac) را معرفی کرد. این رایانه‌های شخصی 1300 دلار قیمت دارند و دارای هارد 4 گیگابایتی، 32 مگابایت رم، سی دی رام و مانیتور 15 اینچی هستند.
• 1999 - Wi-Fi، مخفف "Wireless Fidelity" ایجاد شد که در اصل محدوده‌ای تا 300 فوت را پوشش می‌داد.

قرن 21 ام

• 2000 - دراین سال درایو فلش USB برای اولین بار معرفی شد که نسبت به دستگاه های ذخیره‌سازی که استفاده می‌شد هم سریعتر بود وهم فضای ذخیره‌سازی بیشتری داشت.
• 2001 - اپل سیستم عامل Mac OS X را منتشر کرد که بعداً به (OS X) تغییر نام داد و در نهایت به‌سادگی Mac OS تغییر نام داد، که اپل آن‌را به عنوان جانشین سیستم عامل مک معمولی خود معرفی کرد.
• 2003 - در این سال (Athlon 64 AMD) اولین پردازنده 64 بیتی برای رایانه‌های شخصی، برای مشتریان عرضه شد.
• 2004 - شرکت موزیلا (Mozilla Corporation)، Mozilla Firefox 1.0 را که متعلق به مایکروسافت است راه اندازی کرد. همچنین راه اندازی فیس بوک توسط مارک الیوت زاکربرگ (Mark Elliot Zuckerberg) به عنوان یک وب‌سایت شبکه اجتماعی.
• 2005 - گوگل اندروید، یک سیستم‌عامل تلفن همراه مبتنی بر لینوکس را خریداری کرد.
• 2006 - در این سال اولین مک بوک پرو (MacBook Pro) اپل معرفی شد. Pro اولین کامپیوتر موبایل دو هسته‌ای این شرکت بود که مبتنی بر اینتل است.
• 2007 - در این سال اولین آیفون توسط اپل تولید شد، همچنین خدمات وب آمازون نیز راه‌اندازی شد.
• 2009 - انتشار ویندوز 7 توسط مایکروسافت.
• 2010 - iPad، تبلت دستی معرفی شد.
• 2011 - گوگل ، کروم بوک Chrome Book را معرفی کرد.
• 2014 - دانشگاه میشیگان (University of Michigan) کوچکترین کامپیوتر جهان به نام Micro Mote (M3) ساخت.
• 2015 - شرکت اپل Apple Watch اپل واچ را عرضه کرد. همچنین، مایکروسافت ویندوز 10 را منتشر کرد.
• 2016 - اولین کامپیوتر کوانتومی قابل برنامه‌ریزی مجدد جهان ساخته شد.

موزه تاریخ کامپیوتر

پیدایش این موزه به سال 1968، برمی‌گردد، زمانی که گوردون بل (Gordon Bell) کارمند اولیه شرکت تجهیزات دیجیتال (Digital Equipment Corporation) یا به اختصار DEC بود با همکارانش طرح‌ریزی نهایی برای موزه کامپیوتر را آغاز کردند.

آنها مرکزی به نام (The Computer Museum) یا به اختصار TCM را در بوستون برپا کردند و پس از گذشت سال‌ها و چندین بار جابجایی و تغییر نام هم اکنون تابلوی CHM که مخفف (Computer History Museum) است را برای خود انتخاب کرده و در Mountain View، کالیفرنیا بازدیدکنندگان را به سفر در گذشته دعوت می‌کند.

موزه تاریخ کامپیوتر ادعا می‌کند که بزرگترین و مهم‌ترین مجموعه از مصنوعات محاسباتی در جهان را در خود جای داده است که شامل بسیاری از اشیاء کمیاب یا منحصر به‌فرد می‌باشد. به‌طوری‌که تاریخچه محاسبات را از چرتکه تا اینترنت پوشش می‌دهد. این مجموعه نزدیک به 90000 شی، عکس و فیلم و4000 فوت (1200 متر) اسناد فهرست‌بندی شده و چند صد گیگابایت نرم‌افزارمی‌باشد. در این قسمت چند نمونه از این مجموعه را بیان خواهیم کرد.

• ابررایانه‌های Cray-1

ابر‌رایانه 1 Cray - که توسط Cray Research طراحی، تولید و به بازار عرضه شد. اولین سیستم Cray-1 در آزمایشگاه ملی لوس آلاموس (Los Alamos National Laboratory) در سال 1976 نصب شد. در نهایت، بیش از 100 Cray-1 فروخته شد و آن را به یکی از موفق‌ترین ابررایانه‌های تاریخ تبدیل کرد. شاید بیشتر به‌خاطر شکل منحصربه‌فردش، یک کابینت C شکل نسبتاً کوچک با حلقه‌ای از نیمکت‌های بیرونی که منابع تغذیه و سیستم خنک‌کننده را می‌پوشاند، شناخته شده است.

• Cray-2
• Cray-3

اگر به تاریخچه کامپیوتر و روند شکل‌گیری اینترنت علاقه دارید، پیشنهاد ما این است که حتماً به سایت موزه تاریخچه کامپیوتر سر بزنید و از این شگفتی‌های عصر کامپیوتر لذت ببرید. موزه تاریخ کامپیوتر CMH

تاریخچه ورود کامپیوتر به ایران پس از 10 سال

نخستین کامپیوتر در تیر ماه 1341، برای مصرف شخصی امیرعباس هویدا به ایران وارد شد، یعنی 10 سال پس از تولید و استفاده از کامپیوتر در کشورها‌ی صنعتی اروپا و امریکا. دوره توسعه کامپیوتر در ایران به صورت علمی و آکادمیک از سال 1350 آغاز و تا سال 1360 ادامه داشت. در این دوره رقابت برای خرید تجهیزات سخت‌افزاری و پیاده‌سازی سیستم‌های نرم‌افزاری و آموزش نیروی انسانی جهت پیشرفت کامپیوتر در کشور زیاد بود. بعد از شروع جنگ تحمیلی در ایران این توسعه تا حدودی متوقف شد. اما بعد از اتمام جنگ تحمیلی در سال 1367 دوباره به حالت اول خود برگشت و با بازگشایی دانشگاه ها رشته کامپیوترمعرفی کامل رشته کامپیوتر- بررسی درآمد و شغل های رشته کامپیوتردر این صفحه به بررسی و موشکافی رشته کامپیوتر اعم از بررسی بازار کار، گرایش‌ها، دروس و چارت درسی رشته کامپیوتر، میزان درآمد و حقوق فارغ التحصیلان این رشته و ادامه تحصیل در رشته کامپیوتر پرداخته‌ شده است در دو شاخه رشته مهندسی نرم افزارمعرفی رشته نرم افزار کامپیوتر در دانشگاه+معرفی ارشد نرم افزاررشته نرم افزار یکی از گرایش های مقطع لیسانس و ارشد کامپیوتر است، در این صفحه رشته نرم افزار کامپیوتر در دانشگاه و ارشد نرم افزار توسط اساتید صنعتی شریف معرفی شده و مهندسی سخت افزار توسعه و پیشرفت فراوانی یافت.

جمع بندی

در این مقاله با شرح کامل تاریخچه کامپیوتر و بررسی نسل ها و انواع کامپیوترها و همچنین قرار دادن تصاویر مرتبط، تلاش کرده ایم دید وسیع‌تری از این ماشین قدرتمند را در اختیارتان قرار دهیم. در چند دهه‌ی اخیر، پیشرفت در فناوری های کامپیوتری، (سخت افزاری و نرم افزاری) به سطح چشمگیری رسیده است. به‌طور کلی این فناوری‌ها یعنی تغییر دستگاه های محاسباتی در هر نسل، که نه تنها زمینه های بسیار رایج زندگی روزمره ما را بهبود می‌بخشد، بلکه زمینه‌های آموزشی، بهداشت، صنایع تولیدی و غیره را نیز شامل می‌شود. می‌توان گفت این رشد و تلاش های بی‌وقفه دنیای کامپیوتر، پایه‌ای برای جامعه آینده خواهد بود.

مطالب مرتبط

همه مقالات

گرایش های ارشد کامپیوتر

اهمیت زبان انگلیسی در رشته کامپیوتر

فوق دکتری کامپیوتر

چگونه متخصص کامپیوتر شویم؟