رشته دیتا ساینس در ایران

رشته دیتا ساینس یا علم داده (Data Science) که به آن علوم داده و علم داده‌ها نیز گفته می‌شود، یکی از رشته‌ها و گرایش‌های پرطرفدار این روز‌های عرصه فناوری است که با سرعت بسیار زیادی در حال رشد کردن است. رشته دیتا ساینس در واقع ترکیبی از مباحث مختلف ریاضیاتی، آماری، برنامه نویسیبرنامه نویسی کامپیوتر چیست و چطور می توانید یک برنامه نویس موفق شوید؟در عصر فعلی برنامه‌نویسی یکی از پرطرفدارترین شغل‌های دنیاست، دغدغه‌‌ای افرادی که می‌خواهند در مسیر برنامه‌نویس شدن قدم بردارند این است که نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند، در این صفحه هر آن چه برای تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفه ای نیاز دارید در اختیارتان قرار گرفته است و مهارت‌های دیگر است که هدف اصلی آن استخراج داده‌های با ارزش و پردازش آنها در میان انبوهی از اطلاعات بدست آمده و ذخیره شده است. رشته علم داده یا دیتا ساینس در حال حاضر در بسیاری از صنایع و همچنین در تمامی کشورهای فناوری محور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله می‌خواهیم به طور جامع به رشته دیتا ساینس در ایران بپردازیم و جوانب گوناگون پیرامون این رشته را مورد بررسی قرار دهیم.

نحوه گرفتن مدرک دیتا ساینس

با توجه به تعداد بالای شرکت‌هایی که متخصص دیتا ساینس یا همان علم دادهمعرفی رشته علوم داده، علم داده (Data Science) چیستدر این مقاله عالی رشته علوم داده، علم داده (Data Science) به صورت کامل معرفی شده است و درباره اهمیت و ضرورت ایجاد رشته علوم داده، واحد های ارشد علوم داده، دروس ارشد رشته علوم داده توضیح داده شده است می‌پذیرند، بسیاری از افراد می‌خواهند بدانند که چگونه می‌توانند مدرک مربوط به علوم داده را اخذ کرده و برای کارهای مربوطه اقدام کنند. به طور کلی دو راه برای یادگیری رشته دیتا ساینس وجود دارد. راه اول یادگیری به صورت خودخوان و از طریق آموزش‌ها و بوت‌ کمپ‌های آنلاین و یا حضوری است. راه دوم اخذ مدرک دانشگاهی در رشته‌های مربوط به دیتا ساینس مانند علم داده، علوم داده، داده کاویداده‌ کاوی چیست؟ بررسی 0 تا 100 دیتا ماینینگ (data mining)این مقاله عالی بررسی کرده که داده کاوی یا دیتا ماینینگ (data mining) چیست و چه کاربردی دارد، سپس انواع روش های داده کاوی و مزایای دیتا ماینینگ را بررسی کرده و مهندس داده است که در کشور ما بیشتر طرفدار دارد. در ادامه می‌خواهیم هر دو روش را مورد بررسی قرار دهیم.

اخذ مدرک دیتا ساینس غیرآکادمیک

شاید برای شما هم سوال باشد که چگونه بدون حضور در دانشگاه و صرف‌کردن وقت برای دروس دانشگاهی اقدام به شروع کار در این حوزه کنید. هستند بسیاری از افراد که در حوزه‌های دیگر فعالیت می‌کنند و قصد دارند کمی در مورد رشته دیتا ساینس هم اطلاعات کسب کنند. تعداد بسیار زیادی پلتفرم آموزش آنلاین و اخذ مدرک آنلاین وجود دارد که متقاضیان می‌توانند از طریق آنها اقدام کنند.

از معتبرترین پلتفرم‌های آموزش آنلاین و اخذ مدرک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Coursera
• Udacity
• DataCamp
• edX

همچنین بوت‌کمپ‌های زیر از جمله محبوب‌ترین بوت‌کمپ‌های علوم داده یا دیتا ساینس به‌حساب می‌آید:

• Springboard
• Le Wagon
• General Assembly

تعداد زیادی بوت‌کمپ و پلتفرم‌های اخذ مدرک در داخل کشور ایران وجود دارد که البته برای سنجش میزان اعتبار آنها نیاز به اطلاعات و بررسی‌های بیشتری است.

اخذ مدرک دیتا ساینس به صورت آکادمیک

در حال حاضر یکی از محبوب‌ترین راه‌های اخذ مدرک دیتا ساینس در ایران به‌صورت تحصیل در دانشگاه‌های دولتی است. برای اخذ مدرک رشته‌های مربوط به دیتا ساینس، دانشجویان می‌بایست از طریق کارشناسی‌ارشد اقدام کنند. به‌طورکلی متقاضیان می‌توانند از طریق چهار رشته تحصیلی وارد حوزه علم داده شوند:

• از طریق کنکور ارشد آمار
• از طریق کنکور ارشد ریاضی
• از طریق کنکور ارشد علوم کامپیوترکنکور ارشد علوم کامپیوتراین صفحه عالی به موشکافی کنکور ارشد علوم کامپیوتر از جمله دروس آزمون کنکور ارشد علوم کامپیوتر و ضرایب آنها و منابع کنکور ارشد علوم کامپیوتر و ... پرداخته است  
• از طریق کنکور ارشد کامپیوترمعرفی ارشد کامپیوترارشد کامپیوتر چیست؟ این مقاله عالی به معرفی ارشد کامپیوتر می‌پردازد و درباره آینده رشته کامپیوتر و نحوه اپلای کردن توضیح می‌دهد  
• از طریق کنکور ارشد آمار

از طریق کنکور ارشد آمار

برای ورود به رشته دیتا ساینس از طریق کنکور ارشد آمار، دانشجویان می‌بایست در زمان مقرر در کنکور ارشد رشته آمار شرکت کرده و موفق به کسب امتیاز لازم شوند. نام رشته مربوط به دیتا ساینس در ارشد آمار رشته علم داده‌ها است. در جدول زیر بخشی از اطلاعات مهم در مورد کنکور ارشد آمار ضمیمه شده است:

ظرفیت پذیرش رشته علم داده‌ها در ارشد آمار

جدول زیر بر اساس دفترچه کنکور ارشد سال 1403 طراحی شده است. با توجه این جدول می‌توان دریافت که در سال 1403 ظرفیت پذیرش رشته علم‌ داده‌ها در دانشگاه‌های دولتی 89 نفر به صورت روزانه و 11 نفر به صورت شبانه بوده است.

از طریق کنکور ارشد ریاضی

برای ورود به رشته دیتا ساینس از طریق کنکور ارشد ریاضی کاربردی، دانشجویان می‌بایست در زمان مقرر در کنکور ارشد رشته ریاضی شرکت کرده و موفق به کسب امتیاز لازم شوند. نام رشته مربوط به دیتا ساینس در ارشد ریاضی، رشته علوم داده است. در جدول زیر بخشی از اطلاعات مهم در مورد کنکور ارشد ریاضی ضمیمه شده است:

ظرفیت پذیرش رشته علوم داده در ارشد ریاضی

جدول زیر بر اساس دفترچه کنکور ارشد سال 1403 طراحی شده است. با توجه این جدول می‌توان دریافت که در سال 1403 ظرفیت پذیرش رشته علوم داده در دانشگاه‌های دولتی 70 نفر به صورت روزانه و 13 نفر به صورت شبانه بوده است.

از طریق کنکور ارشد علوم کامپیوتر

برای ورود به رشته دیتا ساینس از طریق کنکور ارشد علوم کامپیوتر، دانشجویان می‌بایست در زمان مقرر در کنکور ارشد رشته علوم کامپیوتر شرکت کرده و موفق به کسب امتیاز لازم شوند. نام رشته مربوط به دیتا ساینس در ارشد علوم کامپیوتر، رشته داده کاوی است. در جدول زیر بخشی از اطلاعات مهم در مورد کنکور ارشد علوم کامپیوتر ضمیمه شده است:

رشته داده‌کاوی – کد ضریب 2 – کنکور ارشد علوم کامپیوتر (1209)
دروس با ضریب 2	زبان عمومی و تخصصی (انگلیسی)
دروس با ضریب 3	ریاضی عمومی 1 و 2 – مبانی علوم ریاضی – مبانی ماتریس‌ها و جبر خطی – مبانی آنالیز ریاضی – مبانی آنالیز عددی – مبانی احتمال
دروس با ضریب 4	ساختمان دادهآموزش ساختمان داده و الگوریتمهر ساختمان داده یک نوع فرمت ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها در کامپیوتر است، که امکان دسترسی و اصلاح کارآمد آن داده‌ها را برای یکسری از الگوریتم‌ها و کاربردها فراهم می‌کند، در این صفحه به بررسی و آموزش ساختمان داده و الگوریتم پرداخته شده است – طراحی الگوریتمآموزش طراحی الگوریتم به زبان سادهدرس طراحی الگوریتم‌ یکی از مهم‌ترین و بنیادیترین دروس‌ رشته کامپیوتر است. هدف از این درس، معرفی روش‌های مختلف طراحی الگوریتم‌ها برای حل مسائل گوناگون است، در این صفحه به معرفی و آموزش طراحی الگوریتم پرداخته شده است. – مبانی نظریه محاسبه – ریاضیات گسستهجامع ترین آموزش درس ریاضی گسستهدرس ریاضیات گسسته به معرفی مباحثی نظیر شمارش و احتمال، استدلال و برهان خلف، نظریه اعداد، منطق ریاضی، روابط بازگشتی، روابط و نظریه‌ گراف می‌پردازد. از آن رو که در عصر کنونی ریاضی گسسته بطور گسترده‌ در رشته کامپیوتر و برنامه نویسی استفاده می‌شود در این صفحه به معرفی و بررسی درس ریاضی گسسته پرداخته شده است – مبانی ترکیبیات

ظرفیت پذیرش رشته داده کاوی در ارشد علوم کامپیوتر

جدول زیر بر اساس دفترچه کنکور ارشد سال 1403 طراحی شده است. با توجه به این جدول می‌توان دریافت که در سال 1403 ظرفیت پذیرش رشته داده کاوی در دانشگاه‌های دولتی 57 نفر به صورت روزانه و 5 نفر به صورت شبانه بوده است.

از طریق کنکور ارشد مهندسی کامپیوتر

برای ورود به رشته دیتا ساینس از طریق کنکور ارشد مهندسی کامپیوتر، دانشجویان می‌بایست در زمان مقرر در کنکور ارشد رشته مهندسی کامپیوتر شرکت کرده و موفق به کسب امتیاز لازم شوند. نام رشته مربوط به دیتا ساینس در ارشد مهندسی کامپیوتر، رشته علوم داده است. در جدول زیر بخشی از اطلاعات مهم در مورد کنکور ارشد مهندسی کامپیوتر ضمیمه شده است:

رشته علوم داده – کد ضریب 4 – کنکور ارشد رشته مهندسی کامپیوتر (1277)
دروس با ضریب 1	زبان عمومی و تخصصی (انگلیسی)
دروس با ضریب 2	ریاضی عمومی 1 و 2 – آمار و احتمال مهندسی – ریاضیات گسستهجامع ترین آموزش درس ریاضی گسستهدرس ریاضیات گسسته به معرفی مباحثی نظیر شمارش و احتمال، استدلال و برهان خلف، نظریه اعداد، منطق ریاضی، روابط بازگشتی، روابط و نظریه‌ گراف می‌پردازد. از آن رو که در عصر کنونی ریاضی گسسته بطور گسترده‌ در رشته کامپیوتر و برنامه نویسی استفاده می‌شود در این صفحه به معرفی و بررسی درس ریاضی گسسته پرداخته شده است – نظریه زبان‌ ها و ماشین‌ هادرس نظریه زبان ها و ماشین هااین صفحه عالی به معرفی درس نظریه زبان‌ها و ماشین‌ها پرداخته است، همچنین به اهمیت درس نظریه در کنکور ارشد کامپیوتر، سرفصل‌ها، معرفی مراجع و فیلم‌های آموزشی این درس پرداخته است. –  سیگنال و سیستمهمه چیز درباره درس سیگنال و سیستم، 0 تا 100 سیگنال و سیستماین صفحه به معرفی درس سیگنال و سیستم به زبان ساده پرداخته، همچنین پیش نیاز درس سیگنال و سیستم و سرفصل‌های آن بررسی و منابع درس سیگنال و سیستم معرفی شده است
دروس با ضریب 3	مدار منطقیآموزش مدار منطقی به زبان ساده - بررسی مدار منطقی و انواع آنامروزه درک صحیحی از مدارهای منطقی برای هر مهندس برق و کامپیوتر ضروری است. این مدارها عنصر اصلی کامپیوترها و بسیاری از وسایل الکترونیکی اطراف ما هستند، در این صفحه به بررسی و آموزش مدار منطقی پرداخته شده است – معماری کامپیوتر آموزش جامع معماری کامپیوتر در مهندسی کامپیوتر، معماری کامپیوتر مجموعه‌ای از قوانین و روش‌هایی است که به چگونگی طراحی، کارکرد، سازماندهی و پیاده سازی (ساخت) سیستم‌های کامپیوتری می‌پردازد، در این صفحه به بررسی و آموزش کامل معماری کامپیوتر پرداخته شده است – الکترونیک دیجیتالمعرفی درس الکترونیک دیجیتالدرس الکترونیک دیجیتال در تمامی دانشگاه‌های جهان به منظور آشنایی با مبانی الکترونیک و سخت‌افزار و تکنولوژی‌های استفاده شده از زمان پیدایش کامپیوتر تا کنون تدریس می‌شود – سیستم عاملمعرفی درس سیستم عامل – بهترین آموزش درس سیستم عامل در کشوردرس سیستم عامل در این صفحه معرفی شده، همچنین بهترین آموزش درس سیستم عامل در کشور را می‌توانید در این صفحه تهیه کنید، فصول و مراجع سیستم عامل نیز بررسی شده – شبکه‌های کامپیوتری – پایگاه دادهدرس پایگاه داده ⚡️ پایگاه داده کنکور ارشد کامپیوتر و آی تیاین مقاله عالی توضیح داده که درس پایگاه داده چیست و چه کاربردهایی دارد و منابع و سرفصل های درس پایگاه داده در آزمون کنکور ارشد کامپیوتر و آی تی را بررسی کرده
دروس با ضریب 4	ساختمان دادهآموزش ساختمان داده و الگوریتمهر ساختمان داده یک نوع فرمت ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها در کامپیوتر است، که امکان دسترسی و اصلاح کارآمد آن داده‌ها را برای یکسری از الگوریتم‌ها و کاربردها فراهم می‌کند، در این صفحه به بررسی و آموزش ساختمان داده و الگوریتم پرداخته شده است – طراحی الگوریتمآموزش طراحی الگوریتم به زبان سادهدرس طراحی الگوریتم‌ یکی از مهم‌ترین و بنیادیترین دروس‌ رشته کامپیوتر است. هدف از این درس، معرفی روش‌های مختلف طراحی الگوریتم‌ها برای حل مسائل گوناگون است، در این صفحه به معرفی و آموزش طراحی الگوریتم پرداخته شده است. – هوش مصنوعیدرس هوش مصنوعیاین صفحه عالی به معرفی درس هوش مصنوعی از جمله پیش نیازهای درس هوش مصنوعی، سرفصل و منابع درس هوش مصنوعی و فیلم‌های آموزشی درس هوش مصنوعی پرداخته شده

ظرفیت پذیرش رشته علوم داده در ارشد مهندسی کامپیوتر

جدول زیر بر اساس دفترچه کنکور ارشد سال 1403 طراحی شده است. با توجه این جدول می‌توان دریافت که در سال 1403 ظرفیت پذیرش رشته علوم داده در دانشگاه‌های دولتی 45 نفر به صورت روزانه و 2 نفر به صورت شبانه بوده است.

زبان های برنامه نویسی و ابزارهای علم داده

در دنیای دیتا ساینس، زبان های برنامه نویسیزبان های برنامه نویسی چیست؟این مقاله عالی توضیح داده که زبان های برنامه نویسی چیست؟ و انواع زبان های برنامه نویسی و بهترین زبان برنامه نویسی برای شروع و پردرآمدترین آنها را معرفی کرده و ابزارها از مهم‌ترین رکن‌های این حوزه محسوب می‌‎شوند. در این قسمت می‌خواهیم برخی از مهم‌ترین و البته محبوب ترین زبان های برنامه نویسی علم داده‌ و ابزار‌های رشته علم داده را معرفی کنیم.

محبوب ترین زبان های برنامه نویسی دیتا ساینس

زبان‌های زیادی در حوزه علوم داده و دیتا ساینس مورد استفاده قرار می‌گیرند. در تصویر زیر نمودار پراستفاده‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی این حوزه را مشاهده می‌کنید:

• زبان پایتون: زبان برنامه نویسی پایتون آموزش جامع پایتونپایتون فقط برای برنامه نویسان و دانشمندان داده نیست! یادگیری پایتون می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای کسانی که در حرفه‌های کم‌تر داده‌محوری مثل روزنامه‌نگاری، صاحبان مشاغل کوچک یا بازاریابی رسانه‌های اجتماعی هستند، ایجاد کند. یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی میان فعالان حوزه دیتا ساینس و هوش مصنوعی است و دارای کتابخانه‌های متعددی جهت کار با داده‌ها است.
• زبان R: بدون شک زبان برنامه نویسی Rزبان برنامه نویسی R چیست؟ کاربرد زبان برنامه نویسی r چیست؟این مقاله عالی به توضیح زبان برنامه نویسی R (آر) پرداخته، همچنین به بررسی محیط نرم افزاری زبان R، مزایا و معایب زبان R و کاربردهای زبان R پرداخته است یکی از زبان‌های بسیار مهم در حوزه محاسبات آماری و نمودارسازی است.
• زبان Julia: یکی از زبان‌های پرکاربرد با پرفورمنس و سرعت بالا جهت پردازش داده‌های عددی و کار با الگوریتم های یادگیری ماشینالگوریتم های یادگیری ماشیناین صفحه عالی به معرفی الگوریتم های یادگیری ماشین پرداخته و انواع الگوریتم های یادگیری ماشین و نحوه افزایش دقت الگوریتم های یادگیری ماشین را توضیح داده است.
• زبان SQL: زبان SQLآموزش پایگاه داده SQLاین صفحه عالی به نحوه آموزش پایگاه داده SQL پرداخته و پیش نیازهای یادگیری SQL و سرفصل های آموزش پایگاه داده SQL و آیا یادگیری زبان SQL سخت است را بررسی کرده در واقع زبان برنامه‌نویسی نمی‌باشد و یک‌زبان ساختاریافته جهت کار با پایگاه‌داده‌های رابطه‌ای است. این زبان برای استخراج داده‌ها، تحلیل و جابه‌جایی داده‌ها بسیار مورد استفاده رشته دیتا ساینس قرار می‌گیرد.
• زبان SAS: از دیگر زبان‌های محبوب حوزه دیتا ساینس زبان SAS است که بیشتر برای تحلیل داده‌های آماری در صنعت‌های مرتبط با داده همچون امور مالی و حسابداری استفاده می‌شود.
• زبان Scala: زبان اسکالا که از پایتون سریع‌تر عمل می‎‌کند، یک زبان محبوب جهت پردازش کلان دادهبیگ دیتا (big data) یا کلان داده چیست؟ کاربردهای بیگ دیتااین صفحه فوق العاده به معرفی 0 تا 100 بیگ دیتا (big data) یا همان کلان‌داده پرداخته. بطور خلاصه بیگ دیتا به تحلیل و پردازش حجم زیادی از داده ها می‌پردازد یا Big Data و همچنین پردازش توزیع شده است.

ابزار‌های محبوب دیتا ساینس

تعداد ابزار‌هایی که در حوزه علم داده استفاده می‌شود بسیار زیاد است و یک فعال حوزه داده باتوجه‌به نیازهای خود می‌تواند آنها را انتخاب و در پروژه‌های خود استفاده کند. چندین ابزار بسیار مهم و عمومی در حوزه دیتا ساینس وجود دارد که در لیست زیر برخی از آنها ضمیمه شده‌اند:

• کتابخانه Pandas: یک کتابخانه محبوب زبان پایتون برای دستکاری و تحلیل داده‌ها
• Scikit-learn: یکی از مدل‌های یادگیری کلاسیک که برای یادگیری ماشینیادگیری ماشین چیست و چرا مهم است؟ - Machine learning (ML)تعریف یادگیری ماشین : ماشین لرنینگ (Machine Learning یا به اختصار ML) باعث می‌شود که خود ماشین‌ها با آنالیز داده ها امکان یادگیری و پیشرفت داشته باشند است و کاربردهای زیادی دارد.
• TensorFlow و PyTorch: این دو ابزار در حوزه یادگیری عمیقیادگیری عمیق چیست؟ معرفی کامل یادگیری عمیق به زبان سادهاین مقاله به سوالات رو به رو پاسخ داده : یادگیری عمیق چیست و چگونه کار می‌کند؟ آیا یادگیری عمیق همان شبکه عصبی است؟ تفاوت یادگیری عمیق با یادگیری ماشین چیست؟ و شبکه های عصبیشبکه عصبی یا شبکه عصبی مصنوعی (nueral network) چیست؟این مقاله عالی به معرفی شبکه عصبی یا شبکه عصبی مصنوعی (nueral network) پرداخته، همچنین الگوریتم شبکه عصبی، انواع و کاربرد و تاریخچه شبکه های عصبی بررسی شده بسیار مورد استفاده واقع می‌شود.
• MatPlotLib و Seaborn: از کتابخانه‌های محبوب زبان پایتون جهت ترسیم گرافیکی داده‌های آماری و نمودارها است.

درآمد دیتا ساینس در ایران

در سال‌های اخیر رشته دیتا ساینس بسیار رونق پیدا کرده است و اکثر شرکت‌های بزرگ به استخدام نیروی فعال علم داده پرداخته‌اند؛ علاوه‌برآن در چندین سال اخیر بسیاری از دانشگاه‌های سطح کشور این رشته را به‌عنوان کارشناسی‌ارشد و دکتری رشته‌های مختلف ارائه کرده‌اند که خبر بسیار خوبی برای متقاضیان و دانشجویان آینده کشور است. بسیاری از افراد می‌خواهند بدانند که درآمد رشته دیتا ساینس در ایران چقدر است.

هرچند که آمار دقیقی از میزان درآمد فعالان حوزه دیتا ساینس نیست، اما باتوجه‌به موقعیت‌های کاری در سایت‌های گوناگون می‌توان به طور تقریبی میزان درآمد دیتا ساینس در ایران را تخمین زد. در جدول زیر درآمد تقریبی در موقعیت‌های مختلف شغلی علوم داده را ضمیمه کردیم:

جمع‌بندی

رشته دیتا ساینس (Data Science) که به آن علم داده یا علوم داده هم می‌گویند از جمله رشته‌هایی است که هدف اصلی آن استخراج، تحلیل و جابه‌جایی داده است و در سال‌های اخیر چه در داخل و چه در خارج از کشور بسیار محبوب شده است. در سال‌های گذشته این رشته به حوزه آکادمیک پیوسته است و در حال حاضر بسیاری از دانشگاه‌های ایران با عناوین مختلف و در شاخه‌های مختلف به ارائه این رشته پرداخته‌اند. در این مقاله به طور جامع به رشته دیتا ساینس در ایران پرداختیم و موارد مختلفی از جمله نحوه واردشدن به حوزه دیتا ساینس، میزان درآمد رشته دیتا ساینس، بررسی ابزار‌ها و زبان‌های برنامه‌نویسی این حوزه و بسیاری از موارد دیگر را مورد تحلیل و بررسی قرار دادیم.

مطالب مرتبط

همه مقالات

وسایل موردنیاز رشته مهندسی کامپیوتر

شغل های کامپیوتری در خانه

چگونه بفهمیم به رشته کامپیوتر علاقه داریم؟

چگونه مهندس it شویم